طبیعی است که هر عملی عکسالعملی داشته باشد. استفاده از الفاظ سخیف نسبت به هویت یک قوم حساسیتهای خودش را در طول تاریخ داشته است. اعتراض مبتنی بر عقل جمعی را قشقائیها در عکسالعمل به این پایگاه خبری بدون توسل به راهکارهای فیزیکی، تجمع و اعتراضات غیر مدنی، ابراز اعتراض کردند که نشان دهنده قدمت فرهنگی و تاریخی، شعور، صداقت و حس صلح طلبی عشایر است و تعلیق و عذر خواهی سایت گستاخ نتیجه عقل جمعی قشقائیهاست.
** چرا قشقائیها تجمع یا اعتراض یا راهپیمایی و راهکارهای فیزیکی را انتخاب نکردند شاید نتیجه بخش تر بود؟
عرض کردم عکسالعمل در این سطح نماد شعور و عقل جمعی قشقائیهاست. بدون شک اگر نیاز به استفاده از راهکارهای شدیدتر بود نه تنها قشقائیها بلکه جامعه عشایر ورود پیدا میکردند. لباس سنتی زنان عشایر تشابه بینظیری به همدیگر دارند به گونهای که شناخت لباس زن عشایر بویراحمد، بختیاری برای افراد عوام به سختی قابل تشخیص است.
عکسالعمل قشقائیها و جوانان در مرحله اول در استفاده از حداقل ابزارهای در اختیار یعنی شبکههای اجتماعی، اینترنت و حضور نمایندگان مردم در استانداری فارس زیباترین انتخاب و پاسخ به سایت مزبور بود چه بسا اگر پایگاههای خبری دیگری ورود میکردند و گستاخی ادامه داده میشد سطح عکسالعملها شدت پیدا میکرد. اما این پاسخ و عکسالعمل در واقع مدنیترین رفتار یک جامعه عشایری در حال گذر به صنعتی، به دهن کجی یک نویسنده ناشی و بی تجربه است.
** چرا اصولاً پایگاه خبری مزبور اقدام به انتشار چنین عنوان خبری نمود؟
البته انتشار چنین مطالبی قابل تأمل است و چند نظر به ذهن متبادر میشود. اول اینکه در آستانه انتخابات هستیم و اصولاً جامعه عشایر جهت مشارکت و حمایت از کاندیداهای خاصی باید تحریک شوند و دست گذاشتن روی مباحثی چون تعصب، غیرت و هویت حساسیت برانگیز است این دیدگاه خیلی دور از نظر است اما قابل توجه است.
نظر دوم اینکه صرفاً مطرح شدن این سایت است چون نه تنها در قشقائیها بلکه در بدنه جامعه به ندرت شاید به تعداد انگشتان دست قشقائیها اسم پایگاه خبری را شنیده باشند .
لذا ایجاد حساسیت یک قوم که قدمت تاریخی دارد موجبات مطرح نمودن اسم پایگاه خبری را در جامعه و رسانهها داشته و با این وصف که قشقائیها بافرهنگ هستند و اصولاً در قاموس و فرهنگ قشقائی عکسالعمل فیزیکی و استفاده از راهکارهای غیر مدنی قابل تصور نیست. یعنی قشقائیها صرفاً در حد مدنی اعتراض مینمایند و حداقل موجبات شناخت این پایگاه خبری فراهم میشد و خواستهای با تعلیق پایگاه خبری در سطح کلان در جامعه مدیران سایت نتوانستند به دست بیاورند.
نظر سوم اینکه مثل سهل انگاریهای معمول در رسانهها برای پر کردن صفحات و خالی از عریضه نبودن و برای اینکه به اشخاص دیگر گوشزد نمایند. مثالی که در قشقائیها است « قیزم سَنه دِیرم گلینم سن اِشد» دخترم به تو می گم عروسم تو بشنو. نظرش بر این بوده که قسمتهایی از طبقه اجتماعی حجاب را رعایت نمیکردند با طرح عنوان مزبور به قشقائیها گوشزد کردن به دیگران بوده که متأسفانه دفاع بد و ناشیانه از حجاب و ارزشها بدون دانش و پختگی نتیجه عکس را میدهد.
** انتشار عنوان مذکور از طرف سایت قابل طرح بود؟
اول اینکه این سایت به کاهدان زده بود این هم به خاطر نداشتن اطلاعات، علم و تخصص در حوزه فرهنگ و تمدن بود. لباس قشقائی، بویراحمد، بختیاری و اصولاً عشایر حتی قبل از مطرح شدن حجاب از قبل از اسلام وجود داشت و یک قسمت از فرهنگ و سنت جامعه عشایر و خصوصیات قشقائیها است و چه خونها که به خاطر این لباس ریخته شده تا این لباس بماند و از تن یک زن عشایر درآورده نشود و چه خودکشیها در طول تاریخ زنان عشایر کردهاند که این لباس در تنشان محفوظ بماند و چه خونها در طول تاریخ بخاطر یک لچک، به خاطر ضامن شدن یک زن عشایر ریخته نشده است این لباس قدمت، حرمت و ارزش داشته و جزو لاینفک فرهنگ است.
حتی حضرت امیر علی (علیه السلام) در نامه خود به مالک اشتر که او را به استانداری مصر نصب کرده بود تأکید کرد که به فرهنگ و سنت جوامع آن منطقه دست نزند و کاری نکند که به زور بخواهد آن را تغییر دهد. پس ابتدا به ساکن سایت مذکور تخصص و علمی نسبت به تفاوت آئین، فرهنگ و لباس را با مد و . . . ندانسته و براساس علم ظاهری به زعم خود قلم انگاری نموده است.
دوم اینکه در چنین برههای و در طول تاریخ لباس عشایر با حجابترین لباس بوده که نه بخاطر سیاست و نه بخاطر عنف حجاب خود را حفظ کرده و حفظ حجاب مربوط به امروز، دیروز و آینده نیست. بلکه جزو ارزشهای فرهنگی عشایر به خصوص قشقائیها است.
سوماً اینکه اگر سایت مزبور داعیه دار حفظ حجاب است با شجاعت و با علم به طبقاتی که حرمت شکنی کرده و ارزشها را حفظ نمیکنند گوشزد نماید. نه اینکه ناآگاهانه ارزشها را به جای اینکه تقویت نماید و حجاب تاریخی ارزشی که قشقائیها دارند تبلیغ نماید دفاع بد نماید و در طول تاریخ چنین دفاعهای نابهجایی موجبات بدنامی و نتیجه برعکس تبلیغ یک ارزش شده است.
** آیا نیاز به پاسخهای دیگر و یا ادامه اعتراضها هست؟
اعتراض قشقائیها تا همین جا نشانه استفاده عقل جمعی در یک پاسخ مدنی است که نشان دهنده قدمت فرهنگ و شعور جوانان قشقایی است که موجب تعلیق سایت، معذرت خواهی و در واقع پیشگیری از رفتارهای مشابه رسانههای دیگر در آینده شده است. اما ادامه این اعتراضات و استفاده از رفتارها و عکسالعملهای نابخردانه احساسی جای تأمل دارد و قابل حمایت نیست.
اگر رسانهها چنین رفتارهای گستاخانهای را ادامه میدادند اعتراضات نه تنها تندتر میشد بلکه مطالبات از طریق مراجع قضایی و قانون با تندی، شدت و به جدّ پیگیری میشد.
** قشقائیهای مقیم تهران هم اقداماتی در راستای اعتراضات انجام دادند؟
صرف نظر از اظهارنظرهای شخصی در شبکههای اجتماعی و اینترنت، جلساتی خصوصی تشکیل شد اما جلسه نهایی که منجر به صدور بیانیه شد عصاره دیدگاه قشقائیهای مقیم تهران است. اینکه پیگیری حقوق از طریق مراجع صالحه و مجرای قانونی در صورت ادامه گستاخیها بود.
** به نظر شما چنین حوادثی در آینده تکرار خواهد شد؟
هر چیزی انجام آن بعید نیست اگر کسی مجدداً بخواهد شیطنتی کند مطمئن باشد بار دیگر زندان بهترین جایی است که آرزو میکند به آرامش برسد.
** راه حل یا پیشنهاد شما برای جلوگیری از چنین رفتارهایی چیست؟
از قدیم گفته اند «تیزی ارّه از نرمی بید است»، اگر اره خوب میبرد به خاطر تیز بودن آن نیست، بید نرم و شکننده است. ما قشقائیها باید نسبت به سرنوشت، هویت و آیندهی هم نسلهایمان در چارچوب قوانین کشوری که زندگی میکنیم همگام و همراه با عشایر دیگر مثل بویر احمد، کهکیلویه، بختیاری، لرستانی و غیره با صلابت و قانونمندانه دفاع کنیم.
خیلی از بیاحترامیهای اشخاص ناشی از رفتارهای ماست که مجرای سوء استفاده و وقوع رفتارهایی همچون سایت مذکور میشود. بهترین راه حل تعهد به حفظ هویت و فرهنگ و ارزشها کنار عشایر دیگر است.
** انتشار مطلب پایگاه خبری این سایت می توانست پیگیری کیفری داشته باشد؟
قطعاً انتشار مطلب با چنین ادبیات سخیفی وصف کیفری دارد و قابل پیگیری است. اما به نظر حقوقدانان در بسیاری از موارد میتوان شکایت کیفری کرد اما خروجی چیست؟ چه سودی دارد؟
صرف نظر از تنبیه، پایگاه مذکور یک رسانه بی نام و نشان است و به دنبال مشهور شدن. همین که معذرت خواهی کرد و تعلیق شد نهایت و نتیجه شکایت کیفری صرف نظر از حبس یا مجازاتهای دیگر خواهد بود اما ادامه این روند باعث گسترش مطلب به رسانههای دیگر، تجرّی و گستاخی دیگران، و حمایت رسانهها از یکدیگر و سوءاستفاده بعضی از افراد جهت منافع شخصی و … است.
بدون شکایت پایگاه خبری مذکور عذرخواهی نموده و تعلیق گردیده است نتیجه حاصل گردیده و هدف و پیشگیری و احقاق حق حاصل شده است.
** مطلب آخر:
اولاً، عشایر به خصوص، قشقائیها بسیار شکننده هستیم نه در سطح کلان اشخاص مدیر و مسئولی منتسب به ماست که تکیه گاه باشد که در مراحل حساسی واسطه و سخنگو باشد تا نظر مسئولین را به مشکلات و خواسته ها معطوف نماید.
ثانیاً فرهنگ مشارکت جامعه عشایر در مسایل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و مدنی ساختارمندانه و هدفمندانه و بلند مدت نیست صرفاً در زمان انتخابات و جشنها ادای مشارکت پذیری همچون موج حرکت میکند که جای آسیب شناسی دارد.
ثالثاً فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و…. نیازمند پایهها و منابع اقتصادی و درآمدی قوی است که سطح زندگی طبقات قشقائیها مطابق با شاخصهای اعلام شده زیر متوسط است.
مقداری توانمند هم وجود دارند که دیدگاه و شم اقتصادی و پیمانکاری و تجاری دارند تا فرهنگی. النهایه بسیاری از رفتارهای فردی و شخصی که نباید باشد اما متأسفانه وجود دارد و برای ورود به عرصههای اجتماعی و سیاسی در تعارض است باید اصلاح شود که آسیب شناسی مفصلی دارد.